Dwukolorowe ciasto olejowe z gruszką
Zawartość
To dwukolorowe ciasto olejowe z gruszką łączy puszysty, waniliowy miąższ z wyraźnym, kakaowym akcentem i miękkimi kostkami soczystych owoców. Piecze się je w klasycznej keksówce, więc zachowuje domowy charakter i piękny przekrój „zebrę”, który przyciąga wzrok na każdym stole. Olej w cieście sprawia, że miąższ pozostaje wilgotny nawet następnego dnia, a dodatek sody i proszku gwarantuje równy wzrost i delikatną, sprężystą strukturę. Idealne „do kawy”, na rodzinne spotkania, piknik albo szybki podwieczorek, kiedy w koszyku czekają dojrzałe gruszki. 🍐
W mojej rodzinie to ciasto od lat pojawia się jesienią, kiedy grusze uginają się od owoców. Przepis dostałam od cioci, a potem wielokrotnie go przetestowałam, dopracowując proporcje tak, aby gruszki nie opadały, a wierzch ładnie się rumienił i nie pękał. Dziś dzielę się wersją, która „zawsze wychodzi” – również osobom początkującym.
Reklama
Możliwe alternatywy dla składników
- Mąka pszenna: łączę typ 450 i 500 lub zamieniam na orkiszową jasną, zachowując tę samą gramaturę (ciasto będzie nieco bardziej orzechowe w smaku).
- Cukier: można użyć drobnego do wypieków albo trzcinowego; przy trzcinowym smak stanie się karmelowy, a barwa ciemniejsza.
- Cukier wanilinowy: zamieniam na pastę z wanilii lub 1 łyżeczkę naturalnego ekstraktu waniliowego.
- Olej: neutralny rzepakowy lub słonecznikowy; w wersji aromatycznej sprawdza się także delikatna oliwa light.
- Kakao: gorzkie 100% – można je podmienić na 30 g mlecznej czekolady roztopionej i przestudzonej, ale masa będzie wtedy odrobinę słodsza.
- Gruszki: najlepsze są półtwarde, np. Konferencja; w razie potrzeby używam jabłek lub brzoskwiń z puszki dobrze odsączonych.
- Soda i proszek do pieczenia: jeśli brak sody, zwiększam proszek do 2 płaskich łyżeczek.
- Bez jajek: w awaryjnej wersji każdą sztukę zastępuję 60 g gęstego jogurtu roślinnego, ale struktura będzie bardziej zbita.
Wskazówki dotyczące gotowania
- Gruszki kroję w dość drobną kostkę (ok. 1–1,5 cm) i delikatnie oprószam łyżką mąki – dzięki temu mniej opadają.
- Składniki ogrzewam do temperatury pokojowej, aby masa lepiej się łączyła i równo rosła.
- Foremkę wykładam papierem do pieczenia z „kołnierzem”, by wygodnie wyjąć gotowy keks.
- Ciasto mieszam tylko do połączenia składników; zbyt długie mieszanie napowietrzonej mąki powoduje zakalec.
- Pieczenie zaczynam w 180°C (góra–dół), a po 30 minutach kontroluję patyczkiem; gdy wierzch rumieni się zbyt szybko, przykrywam luźno folią.
- Przed krojeniem studzę ciasto minimum 20–30 minut, aby struktura się ustabilizowała i plastry były równe.
My tip
Jeśli zależy Ci na bardzo wyraźnym wzorze dwukolorowym, wykładaj łyżką na zmianę po 2–3 paski jasnego i ciemnego ciasta, a następnie przeciągnij wykałaczką spiralę wzdłuż keksówki – powstanie efekt marmurka jak w cukierni.
Składniki
- Jajka (duże, w temp. pokojowej): 4 sztuki.
- Mąka pszenna tortowa: 225 g (ok. 1,5 szklanki po 150 g).
- Cukier drobny: 100–120 g (ok. 1/2 szklanki).
- Cukier wanilinowy: 1 opakowanie (8–16 g) lub 1 łyżeczka ekstraktu waniliowego.
- Olej rzepakowy lub słonecznikowy: 120 ml (1/2 szklanki).
- Proszek do pieczenia: 1 płaska łyżeczka (ok. 8 g).
- Soda oczyszczona: 1/3 łyżeczki.
- Szczypta soli: 1 szczypta.
- Kakao gorzkie: 1 łyżka (10–12 g).
- Gruszki obrane i pokrojone w kostkę: 3 sztuki średnie (ok. 450–500 g brutto).
- Opcjonalnie do posypania: cukier puder: 1 łyżka.
- 1. Przygotowuję formę i piekarnik. Keksówkę o wymiarach ok. 10 × 25 cm wykładam papierem do pieczenia, a piekarnik rozgrzewam do 180°C (grzałka góra–dół).
- 2. Przygotowuję gruszki. Owoce obieram, usuwam gniazda nasienne, kroję w kostkę 1–1,5 cm i delikatnie oprószam 1 łyżką mąki odłożoną z całości; nadmiar strząsam.
- 3. Mieszam mokre składniki. Do dużej miski wlewam olej, wsypuję cukier i cukier wanilinowy, dodaję jajka i szczyptę soli; całość mieszam rózgą, aż masa stanie się jednolita i lekko spieniona.
- 4. Dodaję suche składniki. Mąkę przesiewam z proszkiem do pieczenia i sodą; wsypuję partiami do miski i mieszam krótko – tylko do połączenia, aby nie rozwijać glutenu.
- 5. Dzielę masę. Ciasto rozdzielam na dwie równe części; do jednej wsypuję kakao i 1–2 łyżki wody lub mleka, by wyrównać gęstość, po czym mieszam do gładkości.
- 6. Układam warstwy. Do formy wylewam połowę jasnej masy, rozsypuję połowę gruszek, wykładam całą masę kakaową, a na koniec rozprowadzam resztę jasnego ciasta i pozostałe gruszki, lekko dociskając je łyżką.
- 7. Piekę. Formę wstawiam do rozgrzanego piekarnika; ciasto piecze się 40–50 minut, do suchego patyczka. Gdy wierzch zbyt szybko się rumieni, przykrywam luźno folią aluminiową.
- 8. Studzę i podaję. Wyjmuję z piekarnika, zostawiam w formie 10 minut, przenoszę na kratkę i studzę. Przed podaniem oprószam cukrem pudrem, kroję ostrym nożem w plastry. Smakuje wybornie na drugi dzień, gdy aromaty się przegryzą. 😍
Wykonanie przepisu
FAQ
Jak sprawić, aby gruszki nie opadały na dno ciasta?
Używam gruszek półtwardych (np. Konferencja) pokrojonych w kostkę 1–1,5 cm i delikatnie oprószonych mąką. Dzięki temu ich powierzchnia lepiej „chwyta” ciasto, a owoce nie wytrącają z masy pęcherzyków powietrza. Ważne jest też, aby masy nie mieszać zbyt długo i nie przegrzać piekarnika – stabilne 180°C zapewnia równy wzrost.
Czy można przygotować wersję bez glutenu lub bez nabiału?
Tak. Bezglutenowo najlepiej sprawdza się mieszanka mąk do ciast (ryżowa + ziemniaczana + kukurydziana) z dodatkiem 1/2 łyżeczki gumy ksantanowej dla elastyczności. Przepis jest naturalnie bez nabiału, o ile wybierzesz cukier wanilinowy zamiast pasty z mlekiem i nie używasz maślanki. Tekstura będzie nieco bardziej krucha – to normalne przy mąkach bezglutenowych.
Dlaczego keks pęka na środku i jak temu zapobiec?
Pęknięcie to efekt szybkiego zastygania wierzchu przy intensywnym wzroście pary wewnątrz. Aby je ograniczyć, wstawiam keksówkę zawsze na środkową półkę, a po 15 minutach pieczenia nacinam wierzch nożem na głębokość około 0,5 cm. Dodatkowo unikam zbyt gęstej masy – w razie potrzeby rozrzedzam 1–2 łyżkami mleka lub wody.
Jak przechowywać i czy można mrozić to ciasto z gruszką?
Po całkowitym wystudzeniu przechowuję ciasto zawinięte w papier i folię w temperaturze pokojowej do 2 dni, a w lodówce do 4 dni. Kroję na plastry i mrożę w woreczkach strunowych do 2 miesięcy. Rozmrażam w lodówce lub 10–12 minut w 150°C – miąższ pozostaje wilgotny dzięki olejowi w cieście.
Co zrobić, aby ciasto było dłużej wilgotne i miękkie?
Kluczowy jest olej roślinny, który nie zastyga tak jak masło. Dodatkowo nie przesuszam wypieku – wyjmuję go, gdy patyczek ma 2–3 wilgotne okruszki. Jeśli piekarnik mocno grzeje, końcówkę pieczenia skracam o 5 minut lub przykrywam wierzch folią, aby utrzymać wilgoć w miękiszu.
Czy zamiast kakao mogę użyć czekolady i jak to wpływa na strukturę?
Można dodać 30–40 g roztopionej, przestudzonej czekolady zamiast kakao. Warstwa będzie bardziej wilgotna i nieco cięższa, dlatego dodaję 1 łyżkę mąki ekstra lub piekę o 3–4 minuty dłużej. Smak staje się głębszy i deserowy – świetna opcja dla miłośników czekolady.
