Klasyczne włoskie tiramisu z mascarpone i likierem słony karmel
Tiramisu to niekwestionowany król włoskich deserów – delikatny, aksamitny i niezwykle aromatyczny. Jego nazwa oznacza dosłownie „podnieś mnie na duchu”, i rzeczywiście – już jeden kęs potrafi poprawić humor nawet w najbardziej pochmurny dzień.
Pierwszy raz spróbowałam tego deseru ponad 20 lat temu, w małej restauracji położonej w górskiej miejscowości Spoleto w Umbrii. Właściciel, starszy Włoch o ciepłym uśmiechu, podał nam wtedy tiramisu jako prezent od siebie po obiedzie. Do dziś pamiętam jego smak – idealnie zbalansowany między słodyczą mascarpone a lekką goryczką espresso i alkoholu. Od tamtej pory przygotowuję to ciasto regularnie – testowałam wiele wersji, aż w końcu stworzyłam tę – najbardziej kremową i z dodatkiem likieru o smaku słonego karmelu, który wspaniale podkreśla smak kawy.
Pierwszy raz spróbowałam tego deseru ponad 20 lat temu, w małej restauracji położonej w górskiej miejscowości Spoleto w Umbrii. Właściciel, starszy Włoch o ciepłym uśmiechu, podał nam wtedy tiramisu jako prezent od siebie po obiedzie. Do dziś pamiętam jego smak – idealnie zbalansowany między słodyczą mascarpone a lekką goryczką espresso i alkoholu. Od tamtej pory przygotowuję to ciasto regularnie – testowałam wiele wersji, aż w końcu stworzyłam tę – najbardziej kremową i z dodatkiem likieru o smaku słonego karmelu, który wspaniale podkreśla smak kawy.
Z czasem odkryłam też, że tiramisu to nie tylko klasyczny deser na niedzielne spotkania, ale także idealna propozycja na romantyczną kolację, rodzinny obiad czy elegancki poczęstunek dla gości. Nie wymaga pieczenia, więc sprawdzi się nawet w upalne dni, kiedy nie chcemy włączać piekarnika.
Zawsze przygotowuję tiramisu wieczorem i pozostawiam je w lodówce na całą noc – dzięki temu smaki doskonale się przenikają, a masa staje się idealnie gładka i kremowa.
Reklama
Możliwe alternatywy dla składników
- Ser mascarpone: można zastąpić serkiem śmietankowym o wysokiej zawartości tłuszczu (np. Philadelphia) lub mieszanką serka mascarpone i gęstego twarogu sernikowego w proporcji 1:1.
- Likier Amaretto: można użyć likieru słony karmel, Baileys, likieru kawowego, rumu lub nawet whisky dla mocniejszego aromatu.
- Biszkopty: zamiast klasycznych savoiardi, świetnie sprawdzą się biszkopty okrągłe lub biszkoptowy spód.
- Kawa: jeśli nie lubisz intensywnego smaku espresso, możesz użyć kawy rozpuszczalnej lub kawy zbożowej.
- Kakao: alternatywnie możesz posypać deser startą gorzką czekoladą lub cienką warstwą kakao z dodatkiem cynamonu.
Wskazówki dotyczące gotowania
- Używaj świeżych jajek – to klucz do idealnej konsystencji kremu.
- Nie ubijaj białek zbyt długo, by nie były zbyt suche – powinny być lśniące i miękkie.
- Biszkopty zanurzaj w kawie tylko na sekundę – zbyt długie moczenie sprawi, że się rozpadną.
- Tiramisu najlepiej smakuje po minimum 4 godzinach chłodzenia, ale po 12 godzinach jest perfekcyjne.
- Jeśli chcesz, by deser był bezalkoholowy, pomiń likier i dodaj kilka kropel aromatu migdałowego.
Składniki
- Jajka: 5 sztuk.
- Cukier puder: 6 łyżek.
- Ser mascarpone: 500 g.
- Biszkopty podłużne (savoiardi): 180 g.
- Kawa espresso: 2 łyżeczki.
- Likier (Amaretto, słony karmel lub inny): 1/3 szklanki.
- Kakao: do posypania wierzchu.
- 1. Żółtka zostały ubite z cukrem pudrem na jasną, puszystą masę przy użyciu miksera. Gdy osiągnęły kremową konsystencję, został dodany ser mascarpone, a całość zmiksowana do uzyskania jednolitego, gładkiego kremu.
- 2. W osobnej misce ubito białka na sztywną, błyszczącą pianę. Następnie delikatnie wmieszano ją w masę serową za pomocą łyżki, wykonując ruchy od dołu do góry – tak, aby krem pozostał lekki i napowietrzony.
- 3. W małym naczyniu zaparzono kawę w 1/3 szklanki gorącej wody. Do gorącej kawy dolano likier i dokładnie wymieszano.
- 4. Dno prostokątnego naczynia wyłożono biszkoptami, które zostały delikatnie namoczone w mieszance kawy i likieru (nie dłużej niż 2 sekundy).
- 5. Na pierwszej warstwie biszkoptów rozsmarowano połowę przygotowanego kremu mascarpone.
- 6. Następnie ułożono drugą warstwę biszkoptów, również lekko nasączonych kawą, i przykryto resztą kremu.
- 7. Wierzch deseru został starannie wyrównany i posypany cienką warstwą gorzkiego kakao przy pomocy sitka.
- 8. Gotowe tiramisu przykryto folią spożywczą i schłodzono w lodówce przez minimum 4 godziny, a najlepiej przez całą noc.
- 9. Przed podaniem deser można udekorować startą czekoladą, płatkami migdałów lub karmelem w płynie.
Wykonanie przepisu
FAQ
Jak długo można przechowywać tiramisu w lodówce?
Tiramisu można bezpiecznie przechowywać w lodówce do 3 dni, szczelnie przykryte folią spożywczą lub w zamykanym pojemniku. Po tym czasie masa zaczyna tracić swoją strukturę, a biszkopty mogą się rozmiękczyć zbyt mocno. Przechowywanie w niskiej temperaturze (2–4°C) spowalnia rozwój bakterii, dzięki czemu deser pozostaje świeży i bezpieczny do spożycia. Z doświadczenia wiem, że najlepiej smakuje drugiego dnia – wtedy smaki idealnie się przenikają.
Czy tiramisu można zamrozić i jak to zrobić poprawnie?
Tak, tiramisu można zamrozić, choć nie każda wersja nadaje się do tego równie dobrze. Aby deser zachował kremową konsystencję, należy użyć mascarpone o wysokiej zawartości tłuszczu (minimum 40%). Tiramisu warto zamrażać w szczelnym pojemniku lub w porcjach – dzięki temu łatwiej je później rozmrozić. Przed podaniem najlepiej przenieść je do lodówki na 6–8 godzin, by powoli się rozmroziło. Szybkie rozmrażanie w temperaturze pokojowej może sprawić, że masa się zwarzy. Z mojego doświadczenia wynika, że mrożone tiramisu po rozmrożeniu smakuje prawie jak świeże, jeśli nie było przesadnie nasączone kawą.
Jak zrobić tiramisu bez jajek, żeby zachować kremową konsystencję?
Tiramisu można przygotować bez jajek, zastępując je śmietanką 36% i mascarpone w równych proporcjach. Wtedy masa będzie puszysta i stabilna. Wystarczy ubić schłodzoną śmietankę na sztywno i delikatnie połączyć z mascarpone oraz cukrem pudrem. Taka wersja jest bezpieczniejsza dla dzieci i kobiet w ciąży, a przy odpowiednich proporcjach smakuje niemal identycznie jak klasyczna. Klucz tkwi w dokładnym napowietrzeniu śmietanki – to ona odpowiada za lekkość i gładkość deseru.
Jak uniknąć zbyt rzadkiej masy w tiramisu?
Zbyt rzadka masa to najczęstszy błąd przy przygotowywaniu tiramisu. Najczęściej wynika z użycia zimnych lub zbyt długo miksowanych składników. Aby tego uniknąć, należy używać mascarpone w temperaturze pokojowej oraz miksować je krótko – tylko do połączenia składników. Ważne też, by białka ubijać do momentu, aż będą sztywne i lśniące, a potem delikatnie łączyć je z kremem, ruchem od dołu do góry. Nadmiar alkoholu lub zbyt mocno nasączone biszkopty również mogą powodować rozrzedzenie deseru, dlatego warto zachować umiar w ilości płynu.
Czy można przygotować tiramisu w wersji bezglutenowej lub bez laktozy?
Tak, istnieją świetne sposoby na przygotowanie tiramisu bez glutenu lub bez laktozy. W wersji bezglutenowej wystarczy użyć biszkoptów bezglutenowych (np. z mąki ryżowej lub kukurydzianej). Natomiast w wersji bez laktozy najlepiej sprawdzi się mascarpone bezlaktozowe oraz śmietanka 36% z oznaczeniem „bez laktozy”. Warto też sięgnąć po kakao bez dodatku mleka w proszku. W testach kulinarnych ta wersja wychodzi równie smaczna – różnica w smaku jest niemal niezauważalna, a deser staje się przyjazny dla osób z nietolerancją.
Dlaczego tiramisu smakuje lepiej następnego dnia?
Tiramisu zyskuje na smaku po kilku godzinach chłodzenia, ponieważ aromaty kawy, alkoholu i mascarpone mają czas się połączyć. To proces podobny do dojrzewania sernika – im dłużej deser odpoczywa, tym bardziej harmonijny staje się jego smak. Z naukowego punktu widzenia, białka i tłuszcze w mascarpone stabilizują się w chłodzie, dzięki czemu masa staje się bardziej aksamitna. W moich testach kulinarnych najlepszy efekt osiąga się po 12 godzinach chłodzenia – wtedy tiramisu jest idealnie kremowe i delikatne.
