Karpatka z kremem budyniowo-maślanym
Zawartość
Karpatka to prawdziwa klasyka polskich wypieków – lekkie, pofalowane ciasto parzone z delikatnym, puszystym kremem budyniowo-maślanym. To deser, który od dziesięcioleci króluje na stołach, zwłaszcza podczas rodzinnych uroczystości i niedzielnych spotkań przy kawie. Charakterystyczne pęknięcia na powierzchni ciasta przypominają górskie szczyty Karpat – stąd właśnie wzięła się jej nazwa. ⛰️
To ciasto ma w sobie coś magicznego – chrupiącą wierzchnią warstwę, aksamitny krem i lekkość, która sprawia, że zniknęło z blachy zanim zdążyło się wystudzić. Zawsze, gdy przygotowuję karpatkę, przypomina mi się zapach kuchni mojej babci. To od niej nauczyłam się, jak ważne jest dokładne mieszanie ciasta parzonego i cierpliwość przy chłodzeniu budyniu. Ten przepis jest sprawdzony, wielokrotnie testowany i zawsze wychodzi perfekcyjny. ❤️
Karpatka to idealny wybór, gdy chcesz przygotować klasyczne ciasto, które zachwyci wyglądem i smakiem. Sprawdzi się zarówno jako deser do popołudniowej kawy, jak i słodka ozdoba świątecznego stołu. Dzięki moim wskazówkom zrobisz ją bez stresu – nawet jeśli pieczesz po raz pierwszy.
Reklama
Możliwe alternatywy dla składników
- Masło: możesz zastąpić margaryną dobrej jakości, ale masło da najlepszy aromat i strukturę kremu.
- Mąka pszenna: w razie potrzeby można użyć mąki orkiszowej typ 630 – karpatka będzie nieco bardziej orzechowa w smaku.
- Cukier waniliowy: zamiast niego możesz dodać łyżeczkę ekstraktu z prawdziwej wanilii lub pastę waniliową.
- Mleko: wersję bez laktozy uzyskasz, stosując mleko roślinne (np. sojowe lub owsiane), jednak krem będzie wtedy delikatnie rzadszy.
- Cukier puder do dekoracji: jeśli chcesz uniknąć cukru, posyp karpatkę ksylitolem zmielonym na pył.
Wskazówki dotyczące gotowania
- Ciasto parzone należy mieszać energicznie, aż zacznie odchodzić od ścian garnka – to klucz do jego elastyczności.
- Jajka dodawaj jedno po drugim, do całkowicie przestudzonego ciasta, aby masa się nie zważyła.
- Piecz każdy blat osobno – dzięki temu zachowasz równą strukturę i unikniesz zakalca.
- Budyń do kremu musi być całkowicie wystudzony przed połączeniem z masłem.
- Gotową karpatkę najlepiej przechowywać w lodówce przez kilka godzin, aby krem się ustabilizował.
Składniki
- Masło: 125 g.
- Woda: 1 szklanka.
- Mąka pszenna: 1 szklanka.
- Sól: szczypta.
- Jajka: 5 sztuk.
- Mleko: 500 ml.
- Mąka pszenna: 2 łyżki.
- Mąka ziemniaczana: 2 łyżki.
- Cukier: ¾ szklanki.
- Cukier waniliowy lub ekstrakt waniliowy: 1 łyżeczka.
- Masło: 220 g (w temperaturze pokojowej).
Ciasto parzone:
Krem budyniowo-maślany:
- 1. Do garnka wlej wodę i dodaj masło oraz szczyptę soli. Podgrzewaj na średnim ogniu, aż masło się rozpuści i całość zacznie lekko wrzeć.
- 2. Gdy masa się zagotuje, wsyp mąkę i energicznie mieszaj drewnianą łyżką, aż ciasto będzie gładkie i zacznie odchodzić od boków garnka.
- 3. Zdejmij garnek z ognia i odstaw ciasto do całkowitego przestudzenia.
- 4. Do zimnej masy dodawaj po jednym jajku, cały czas miksując – aż powstanie jednolite, gęste ciasto o konsystencji gładkiego kremu.
- 5. Podziel ciasto na dwie części. Każdą porcję rozsmaruj na blasze posmarowanej masłem i oprószonej mąką.
- 6. Piecz blaty po kolei w piekarniku nagrzanym do 200°C (tryb góra–dół) przez około 20 minut, aż staną się złociste i wyrośnięte.
- 7. W międzyczasie przygotuj krem: zagotuj 300 ml mleka z cukrem i cukrem waniliowym. Pozostałe 200 ml wymieszaj z mąkami.
- 8. Do gotującego się mleka wlej mieszankę z mąkami i energicznie mieszaj, aż budyń zgęstnieje. Zdejmij z ognia, przełóż do miski i przykryj folią spożywczą, aby nie powstał kożuch.
- 9. Gdy budyń będzie zupełnie zimny, utrzyj masło na puszystą masę, a następnie dodawaj po łyżce budyniu, nie przerywając miksowania.
- 10. Na pierwszy blat wyłóż krem, wyrównaj, przykryj drugim blatem i lekko dociśnij.
- 11. Posyp wierzch obficie cukrem pudrem.
- 12. Wstaw karpatkę do lodówki na minimum 2–3 godziny, aby masa dobrze się zestaliła.
- 13. Mój tip: Jeśli chcesz, by karpatka miała lekko cytrynowy aromat, dodaj do kremu skórkę otartą z połowy cytryny lub łyżeczkę soku – to delikatnie przełamie słodycz.
- 14. Z własnego doświadczenia: Zawsze piekę karpatkę dzień wcześniej. Dzięki temu krem zyskuje idealną konsystencję, a ciasto staje się miękkie, ale nie wilgotne. Gdy pierwszy raz przygotowałam ją dla rodziny, zniknęła zanim zdążyłam zrobić zdjęcie – i od tamtej pory piekę ją na każdą uroczystość.
Wykonanie przepisu
FAQ
Dlaczego karpatka nie wyrasta lub opada po upieczeniu?
Najczęstszą przyczyną jest zbyt krótki czas pieczenia lub zbyt niska temperatura piekarnika. Ciasto parzone potrzebuje wysokiej temperatury (ok. 200°C), aby dobrze się napuszyło. Nie otwieraj drzwiczek piekarnika w trakcie pieczenia – może to spowodować opadnięcie ciasta.
Jak przechowywać karpatkę, żeby krem się nie rozpuścił?
Gotową karpatkę najlepiej trzymać w lodówce, szczelnie przykrytą folią spożywczą lub w zamykanym pojemniku. Dzięki temu krem zachowa swoją strukturę, a ciasto nie nasiąknie wilgocią. Można ją przechowywać do 3 dni.
Czy karpatkę można zamrozić?
Tak, ale najlepiej zamrażać same blaty ciasta bez kremu. Po rozmrożeniu wystarczy je lekko podpiec i przełożyć świeżym kremem budyniowo-maślanym. Gotowego ciasta nie zaleca się mrozić, ponieważ krem może stracić swoją puszystą konsystencję.
Jak uzyskać idealnie gładki krem budyniowo-maślany?
Kluczem jest całkowite wystudzenie budyniu przed połączeniem z masłem. Jeśli budyń będzie choć lekko ciepły, masa może się zwarzyć. Warto też miksować masło stopniowo z budyniem – po łyżce, aż do uzyskania jedwabistej konsystencji.
Jak zrobić karpatkę bez glutenu lub bez laktozy?
Wersję bez glutenu uzyskasz, zastępując mąkę pszenną mieszanką bezglutenową (np. z ryżowej i ziemniaczanej). Wersję bez laktozy przygotujesz na mleku roślinnym i maśle bezlaktozowym. Ciasto zachowa swoją strukturę, choć będzie delikatnie mniej puszyste.
Co zrobić, jeśli krem budyniowy wyszedł zbyt rzadki?
Jeśli krem jest zbyt rzadki, można go schłodzić w lodówce przez 30–40 minut. W przypadku bardzo luźnej konsystencji dodaj 1–2 łyżki miękkiego masła i ponownie zmiksuj. To pomoże ustabilizować strukturę dzięki tłuszczom, które wiążą wilgoć w masie.
