Faworki tradycyjne – chrupiące, lekkie i delikatne jak piórko
Zawartość
Faworki, znane też jako chrust, to jeden z najbardziej klasycznych polskich wypieków karnawałowych. Lekkie, kruche i delikatne, przygotowywane z prostych składników, od pokoleń goszczą na naszych stołach podczas Tłustego Czwartku i rodzinnych spotkań przy kawie. Ich wyjątkowy smak i konsystencja sprawiają, że trudno poprzestać na jednym kawałku.
W moim domu ten przepis ma szczególne znaczenie — to receptura, którą odziedziczyłam po mojej babci. Od dziecka pamiętam, jak razem wałkowałyśmy ciasto tak cienkie, że niemal prześwitywało. Babcia zawsze powtarzała, że tajemnica idealnych faworków tkwi w dobrym napowietrzeniu ciasta i szybkim smażeniu w odpowiedniej temperaturze. Dziś, po latach, mogę potwierdzić: miała absolutną rację. ❤️
Możliwe alternatywy dla składników
- Mąka pszenna: można użyć mąki tortowej lub uniwersalnej typu 450–500. Każda da nieco inną kruchość ciasta.
- Śmietana: sprawdzi się również jogurt naturalny, kefir lub gęsta maślanka.
- Spirytus: można zastąpić octem spirytusowym lub wódką, by zapobiec wchłanianiu tłuszczu przez ciasto.
- Cukier puder do posypania: warto użyć cukru waniliowego lub cukru z dodatkiem cynamonu dla ciekawszego aromatu.
- Masło: jeśli nie masz, można dodać miękki smalec lub olej roślinny w podobnej ilości.
Wskazówki dotyczące gotowania
- Ciasto należy wybijać wałkiem przez kilka minut, aż stanie się elastyczne i wypełnione pęcherzykami powietrza. To klucz do lekkości faworków.
- Rozwałkuj ciasto bardzo cienko — im cieńsze, tym bardziej kruche i delikatne po usmażeniu.
- Upewnij się, że tłuszcz ma odpowiednią temperaturę (ok. 170–180°C). Zbyt chłodny tłuszcz sprawi, że faworki nasiąkną olejem.
- Faworki najlepiej smażyć partiami — dzięki temu nie obniżysz temperatury tłuszczu.
- Posyp cukrem pudrem dopiero po lekkim ostygnięciu, aby nie stopniał.
Składniki
- Mąka pszenna: 300 g.
- Żółtka: 4 sztuki.
- Śmietana 18%: 3 łyżki.
- Spirytus lub ocet: 1 łyżka.
- Sól: szczypta.
- Cukier puder: do posypania.
- Tłuszcz do smażenia (smalec lub olej rzepakowy): ok. 1 litr.
- 1. Na stolnicę przesiej mąkę, zrób wgłębienie i dodaj żółtka, śmietanę, spirytus oraz szczyptę soli. Wszystko razem połącz, aż powstanie gładkie ciasto.
- 2. Następnie zacznij je wybijać wałkiem przez kilka minut, aż pojawią się pęcherzyki powietrza i ciasto stanie się elastyczne. Ten etap jest kluczowy – dzięki niemu faworki będą wyjątkowo chrupiące.
- 3. Ciasto zawiń w folię spożywczą i pozostaw na 15 minut, by odpoczęło.
- 4. Po tym czasie podziel ciasto na kilka części i bardzo cienko rozwałkuj każdą z nich.
- 5. Pokrój ciasto na paski o szerokości ok. 2–3 cm i długości 10–12 cm.
- 6. W każdym pasku zrób nacięcie pośrodku i przewlecz przez nie jeden koniec ciasta, tworząc charakterystyczny kształt faworka.
- 7. Rozgrzej tłuszcz w głębokim garnku lub frytkownicy do temperatury około 170–180°C.
- 8. Faworki smaż partiami po obu stronach, aż uzyskają złocisty kolor (ok. 30–40 sekund z każdej strony).
- 9. Wyjmij je łyżką cedzakową i ułóż na papierowym ręczniku, by odsączyć nadmiar tłuszczu.
- 10. Po lekkim przestygnięciu posyp je obficie cukrem pudrem.
- 11. Mój tip: Aby sprawdzić temperaturę tłuszczu bez termometru, wrzuć kawałek ciasta – jeśli od razu wypływa i zaczyna się rumienić, temperatura jest idealna.
- 12. Jeśli chcesz, by faworki były jeszcze bardziej kruche, możesz dodać 1 łyżkę masła lub odrobinę spirytusu więcej – tłuszcz wtedy mniej wsiąka, a chrust pozostaje lekki nawet po kilku godzinach.
- 13. Faworki najlepiej smakują w dniu przygotowania, jednak można je przechowywać do 3 dni w zamkniętym pojemniku wyłożonym papierem. Ich chrupkość zachowuje się zaskakująco długo.
Wykonanie przepisu
FAQ
Dlaczego faworki wychodzą twarde zamiast kruche?
Twarde faworki to najczęściej efekt zbyt krótkiego wyrabiania lub wybicia ciasta. Wyrabianie i uderzanie wałkiem napowietrza masę, dzięki czemu po usmażeniu staje się krucha. Ważne jest również cienkie rozwałkowanie ciasta i smażenie w dobrze rozgrzanym tłuszczu (170–180°C).
Jak sprawić, aby faworki nie nasiąkały tłuszczem?
Do ciasta warto dodać odrobinę alkoholu (spirytus, wódkę lub ocet). Zapobiega to wchłanianiu tłuszczu. Równie ważne jest smażenie w odpowiedniej temperaturze – jeśli tłuszcz jest zbyt chłodny, ciasto nasiąknie nim zamiast się zarumienić.
Czy można zrobić faworki bez glutenu lub bez laktozy?
Tak, można przygotować faworki w wersji bezglutenowej, używając mieszanki mąk bezglutenowych (np. ryżowej, kukurydzianej i ziemniaczanej). Z kolei wersja bez laktozy wymaga jedynie zamiany śmietany na roślinny zamiennik, np. kokosowy jogurt lub śmietankę sojową.
Jak długo można przechowywać faworki, by zachowały chrupkość?
Najlepiej przechowywać je w metalowej puszce lub szczelnym pojemniku wyłożonym papierem. W ten sposób pozostaną chrupiące nawet do 3–4 dni. Nie należy ich przykrywać folią ani trzymać w lodówce, bo szybko zmiękną.
Czy faworki można przygotować wcześniej i zamrozić?
Tak, można zamrozić surowe ciasto na faworki, zawinięte szczelnie w folię. Po rozmrożeniu wystarczy je rozwałkować i usmażyć. Nie zaleca się natomiast mrożenia już usmażonych faworków, gdyż po rozmrożeniu tracą swoją kruchość.
