Gęś pieczona na słodko z owocami, modrą kapustą i tradycyjnymi kluskami śląskimi
Gęś pieczona to jedno z najbardziej wykwintnych i tradycyjnych dań kuchni polskiej, które od wieków gościło na stołach podczas uroczystości i świąt. W mojej rodzinie od lat przygotowuje się ją w wyjątkowy sposób – z dodatkiem owoców i aromatycznych przypraw, które nadają mięsu delikatnej słodyczy i sprawiają, że każdy kęs rozpływa się w ustach. Ten przepis jest sprawdzony wielokrotnie, zarówno podczas rodzinnych Nowych Roków, jak i wigilijnych spotkań, więc mam pełną pewność, że efekt końcowy będzie niezawodny.
Sama pamiętam, jak moja babcia uczyła mnie nacierać gęś aromatycznym miodem i majerankiem – mówiła wtedy, że sekret tkwi w cierpliwości i odpowiednim czasie marynowania. Dziś powtarzam tę tradycję i przekazuję dalej. Ten przepis to nie tylko jedzenie – to kawałek rodzinnej historii i smaku dzieciństwa. 💕
Tradycyjnie gęś podaję z modrą kapustą i kluskami śląskimi. To klasyczne połączenie kuchni śląskiej i staropolskiej – mięso, słodko-kwaśna kapusta i aksamitne kluski z charakterystyczną dziurką na sos. Całość tworzy ucztę, którą naprawdę trudno zapomnieć.
Reklama
Możliwe alternatywy dla składników
- Gęś można zastąpić kaczką – będzie piekła się krócej, ale również świetnie wchłonie owoce i przyprawy.
- Zamiast jabłek i gruszek można użyć pigwy lub śliwek świeżych.
- Miód można zamienić na syrop klonowy lub cukier trzcinowy.
- Kluski śląskie da się przygotować także z dodatkiem masła dla bardziej kremowej konsystencji.
- Zamiast słoniny do kapusty można wykorzystać masło klarowane lub olej roślinny – dla wersji wegetariańskiej.
Wskazówki dotyczące gotowania
- Im dłużej gęś marynuje się w przyprawach, tym intensywniejszy będzie smak. Minimum 12 godzin to obowiązek.
- Podczas pieczenia należy regularnie polewać gęś sosem, aby mięso pozostało soczyste.
- Kapustę warto gotować pod przykryciem, aby nie straciła koloru i aromatu.
- Kluski śląskie najlepiej formować wilgotnymi dłońmi – dzięki temu ciasto się nie klei.
- Do sosu z gęsi warto dodać odrobinę czerwonego wina – wzmocni smak mięsa i owoców. 🍷
Składniki
- Gęś: 1 sztuka (ok. 4–5 kg).
- Jabłko: 2 sztuki.
- Gruszka: 2 sztuki.
- Marchew: 2 sztuki.
- Cebula: 2 sztuki.
- Czosnek: 4 ząbki.
- Suszone morele: 6–8 sztuk.
- Śliwki wędzone: garść.
- Miód: 3 łyżki.
- Olej rzepakowy: 3 łyżki.
- Sól: do smaku.
- Pieprz grubo mielony: do smaku.
- Majeranek suszony: 2 łyżki.
- Rozmaryn: 2 gałązki.
- Liść laurowy: 3 sztuki.
- Ziele angielskie: 4 ziarenka.
- Kapusta czerwona: 1 średnia główka.
- Czerwona cebula: 1 sztuka.
- Słonina: 50 g.
- Natka pietruszki: garść.
- Sól: do smaku.
- Cukier: 1 łyżeczka.
- Pieprz czarny mielony: do smaku.
- Liść laurowy: 1 sztuka.
- Ziele angielskie: 2 ziarenka.
- Sok z limonki: 1 łyżka.
- Ziemniaki: 1 kg.
- Sól: do smaku.
- Mąka ziemniaczana: ok. 250 g.
Gęś pieczona na słodko
Modra kapusta
Kluski śląskie
- 1. Gęś pieczona na słodko: Gęś zostaje dokładnie umyta i oczyszczona. Następnie wkładana jest do dużego garnka i zalewana zimną wodą z dodatkiem soli, ziaren pieprzu, ziela angielskiego, liścia laurowego oraz ząbków czosnku. Tak przygotowaną gęś pozostawia się w chłodnym miejscu na całą noc.
- 2. Po wyjęciu z marynaty gęś jest osuszana papierowym ręcznikiem. Przygotowuje się marynatę z miodu, oleju, posiekanego czosnku, majeranku, pieprzu i rozmarynu. Całe mięso naciera się dokładnie i odkłada do lodówki na kolejne 12 godzin.
- 3. Do środka gęsi wkłada się pokrojone owoce, marchew w plastry oraz cebulę w piórka. Otwór zostaje zaszyty lub związany nicią kuchenną.
- 4. Gęś umieszcza się na kratce w piekarniku nagrzanym do 120°C i piecze przez kilka godzin (czas zależy od wagi – ok. 3–4 godziny). Co jakiś czas mięso polewa się powstałym sosem.
- 5. Na ostatnie 25–30 minut temperaturę zwiększa się do 180°C, aby skórka stała się złocista i chrupiąca.
- 6. Modra kapusta: Kapustę czerwoną kroi się drobno i zalewa wodą. Do garnka dodaje się sól, cukier, liść laurowy oraz ziele angielskie. Gotuje się pod przykryciem przez około 45 minut.
- 7. Na patelni przetapia się słoninę, następnie dodaje się pokrojoną w kostkę cebulę i smaży, aż stanie się szklista.
- 8. Usmażona cebula ze słoniną zostaje dodana do kapusty. Całość doprawia się pieprzem i sokiem z limonki, a na końcu posypuje posiekaną natką pietruszki.
- 9. Kluski śląskie: Ziemniaki obiera się, gotuje w osolonej wodzie do miękkości i odcedza.
- 10. Po lekkim przestudzeniu ziemniaki tłucze się na gładką masę. Następnie odmierza się 1/4 ich objętości i zastępuje mąką ziemniaczaną.
- 11. Całość zagniata się na jednolite ciasto.
- 12. Z ciasta formuje się małe kulki, w każdej robi się charakterystyczną dziurkę palcem.
- 13. Kluski gotuje się we wrzącej, osolonej wodzie, aż wypłyną na powierzchnię.
- 14. Kiedy chcę, aby sos z gęsi był jeszcze bardziej intensywny, dodaję do niego kieliszek czerwonego wytrawnego wina oraz łyżkę powideł śliwkowych. To nadaje mu głębi smaku i pięknej, lekko słodkawej nuty.
Wykonanie przepisu
FAQ
Jak długo należy marynować gęś, aby była soczysta i aromatyczna?
Najlepsze rezultaty uzyskuje się, gdy gęś marynuje się minimum 12 godzin, a optymalnie nawet 24 godziny w chłodnym miejscu. Dzięki temu mięso zdąży wchłonąć aromaty przypraw i miodu, co gwarantuje równomierny smak i soczystość po upieczeniu. W mojej praktyce kulinarnej zauważyłam, że krótsze marynowanie sprawia, iż mięso ma mniej wyrazisty smak i bywa suchsze po pieczeniu. Dłuższe marynowanie rozluźnia włókna mięśniowe dzięki soli i kwasowości przypraw, co dodatkowo poprawia kruchość mięsa.
Czy kluski śląskie można przygotować w wersji bezglutenowej?
Tak, kluski śląskie da się przygotować w wersji bezglutenowej, ponieważ tradycyjnie używa się wyłącznie mąki ziemniaczanej, która naturalnie nie zawiera glutenu. Ważne jednak, aby podczas przygotowania zachować czystość kuchennych powierzchni i naczyń, aby uniknąć zanieczyszczenia glutenem. Sama testowałam tę metodę dla osób w rodzinie z celiakią i kluski wychodziły równie elastyczne i delikatne jak w klasycznej wersji. Warto pamiętać, że konsystencja zależy głównie od odpowiedniego proporcjonowania ziemniaków i mąki, a nie od glutenu.
Czy gęś pieczoną z owocami można zamrozić i jak ją później odgrzać?
Gęś pieczoną można spokojnie zamrozić w porcjach wraz z sosem, najlepiej w szczelnych pojemnikach. Do zamrażania nadają się zarówno plastry mięsa, jak i kawałki z farszem owocowym. Przechowywana w temperaturze –18°C zachowuje dobrą jakość nawet do 3 miesięcy. Podczas odgrzewania najlepiej najpierw rozmrozić ją w lodówce, a następnie podgrzać w piekarniku pod przykryciem w temperaturze ok. 120–140°C. Dzięki temu mięso nie wyschnie i odzyska soczystość. Testowałam tę metodę wielokrotnie i zawsze sprawdza się lepiej niż szybkie podgrzewanie w mikrofali, które powoduje, że mięso staje się twarde.
Jak uniknąć tego, aby kluski śląskie się rozpadały podczas gotowania?
Kluczem do udanych klusek śląskich jest właściwa proporcja ziemniaków do mąki ziemniaczanej. Jeśli ciasto będzie zbyt rzadkie, kluski mogą się rozpadać w gotującej wodzie. Z własnego doświadczenia wiem, że najlepiej zachować proporcję 3/4 ziemniaków i 1/4 mąki ziemniaczanej. Ważne też, aby wrzucać kluski do wrzącej, ale delikatnie bulgoczącej wody i gotować je na średnim ogniu – zbyt silne wrzenie może sprawić, że kluski się rozpadną. Dziurka w środku klusek nie tylko pomaga utrzymać sos, ale też równomiernie rozprowadza ciepło wewnątrz ciasta.
Jak przechowywać i podgrzewać modrą kapustę, aby nie straciła smaku i koloru?
Modra kapusta najlepiej zachowuje swój smak, gdy jest przechowywana w lodówce w szczelnym pojemniku, maksymalnie przez 3–4 dni. Podczas podgrzewania warto dodać odrobinę masła lub oleju, aby odświeżyć jej smak i nadać jej połysk. Ważne, aby nie gotować jej zbyt długo – wystarczy kilka minut na małym ogniu. W mojej kuchni stosuję także trik z dodatkiem kilku kropel soku z cytryny lub limonki przy ponownym podgrzewaniu, ponieważ kwas pomaga zachować intensywny czerwono-fioletowy kolor kapusty. To prosta zasada chemii kulinarnej: kwaśne środowisko utrwala barwniki antocyjanowe w kapuście.
