Szarlotka z pianką budyniową po prostu pycha
Szarlotka z budyniową pianką to połączenie chrupiącego ciasta kruchego, soczystej, lekko kwaskowej warstwy jabłek i delikatnej piany z dodatkiem budyniu. To ciasto, które sprawdzi się zarówno na niedzielny deser, jak i na uroczystości rodzinne. W moim domu ten przepis krąży od lat — przekazywany przez mamę i babcię — i przez to widziałam go dziesiątki razy przygotowywanego w różnych wariantach. Zawsze wychodzi równomiernie, pięknie pachnie cynamonem i wanilią, i niemalże znika ze stołu.
Osobiste doświadczenie: Kiedy pierwszy raz zrobiłam tę szarlotkę w nowym mieszkaniu, bałam się, że coś pójdzie nie tak — piekarnik był inny, warunki inne. Ale efekt przerósł moje oczekiwania: pianka wyrosła równo, warstwa jabłek była miękka i aromatyczna, a kruche ciasto nie opadło. Do dziś ten wypiek zdobywa pochwały u gości.
Ten przepis został przez lata dopracowany — każdy składnik i etap testowałam wielokrotnie, by uzyskać optymalny smak i strukturę. Stawiam na solidną jakość składników — dobre masło, jabłka szarlotkowe — i precyzję w temperaturach i czasie pieczenia.
Reklama
Możliwe alternatywy dla składników
- Mąka pszenna tortowa ➝ można użyć mąki krupczatki lub mieszanki tortowej z dodatkiem łyżki mąki ziemniaczanej.
- Masło ➝ można zastąpić margaryną do pieczenia lub częścią masła + częścią miękkiego smalcu.
- Śmietana 18 % ➝ można użyć jogurtu greckiego lub kwaśnej śmietany 12 %.
- Olej roślinny ➝ oliwa o łagodnym smaku lub olej rzepakowy.
- Budyń waniliowy (proszek bez cukru) ➝ można użyć budyniu śmietankowego, albo mąki ziemniaczanej z dodatkiem aromatu waniliowego.
- Jabłka szara reneta ➝ można użyć antonówki, Gala, Jonagold albo Granny Smith (w wariancie międzynarodowym).
- Cukier biały ➝ można użyć cukru trzcinowego lub mieszanki cukru pudru i cukru brązowego.
Wskazówki dotyczące gotowania
- Schłódź ciasto kruche przez co najmniej 30 minut — zapobiegnie to skurczeniu się podczas pieczenia.
- Jabłka przed włożeniem na spód lekko podsmaż, aby część soku odparowała i masa nie wypłynęła.
- Ubij białka ze szczyptą soli — sól poprawi napięcie piany.
- Dodawaj cukier stopniowo, po łyżce, przy ubijaniu — to pomaga uzyskać błyszczącą, stabilną pianę, która nie opadnie.
- Gdy dodajesz proszek budyniowy lub mąkę ziemniaczaną do piany, miksuj już delikatnie — wystarczy, by składniki się połączyły, ale nie „zniszczyć” struktury piany.
- Podpiecz spód ciasta przed nałożeniem jabłek — to zabezpiecza przed nasiąkaniem.
- Po upieczeniu przy uchylonym piekarniku studź ciasto powoli — gwałtowne studzenie może spowodować zapadnięcie się pianki.
Jeśli po upieczeniu pianka nieco opadnie (co zdarza się przy małych różnicach temperatur), nie martw się — warstwa jabłek i ciasta zapewnią i tak pełen smak. Podawaj lekko chłodną – ciasto lepiej się kroi, a smak się przegryza.
Składniki
- Mąka pszenna tortowa: 300 g
- Proszek do pieczenia: 1 łyżeczka
- Cukier puder: 50 g
- Masło (zimne): 200 g
- Żółtka: 4 sztuki
- Śmietana 18 % (lub alternatywa): 1 łyżka
- Białka: 4 sztuki
- Sól: szczypta
- Cukier biały: 2/3 szklanki
- Budyń waniliowy (proszek, bez cukru): 2 opakowania po 40 g
- Olej roślinny: 1/3 szklanki
- Jabłka: ok. 1 kg (najlepiej szara reneta lub alternatywne odmiany)
- Cynamon: 1 łyżeczka
- Sok z cytryny: 2 łyżki (opcjonalnie)
- Cukier puder do oprószenia po upieczeniu
- 1. Schłodziłam masło i pokroiłam je w kostkę. W misce połączyłam mąkę, proszek do pieczenia i cukier puder.
- 2. Dodałam żółtka oraz śmietanę i nożem siekałam składniki, aż zaczęły się łączyć. Następnie szybko zagniełam ciasto rękami, formując zwartą kulę. Podzieliłam je na dwie części — większą i mniejszą — owinęłam folią i wstawiłam do lodówki (większą część zostawiłam tam na minimum 30 minut, mniejszą na chwilę do zamrażarki, by łatwiej było ją potem zetrzeć).
- 3. W międzyczasie obrałam jabłka, usunęłam gniazda nasienne i zetrzeć je na tarce o grubych oczkach. Przełożyłam do garnka, dodałam sok z cytryny i cynamon. Na małym ogniu poddusiłam jabłka 5–7 minut, mieszając, by większość soku odparowała, aż masa stała się miękka, ale nie wodnista.
- 4. Wyjęłam większą część ciasta i rozłożyłam ją na dnie formy wyłożonej papierem do pieczenia (np. 20x30 cm). Nakłułam powierzchnię widelcem. Wstawiłam do nagrzanego piekarnika (180 °C) na około 10–15 minut, by lekko podpieczony spód powstał.
- 5. W międzyczasie ubiłam białka na pianę: najpierw z solą, potem stopniowo dodawałam cukier po łyżce, aż masa stała się błyszcząca i sztywna. Następnie dosypałam proszki budyniowe i delikatnie, na niskich obrotach miksera, wmieszałam olej — zrobiłam to powoli, by pianka nie opadła.
- 6. Na podpieczony spód wyłożyłam warstwę jabłek, wyrównałam je łyżką. Następnie delikatnie rozprowadziłam budyniową pianę na wierzchu jabłek. Wyjęłam mniejszą część ciasta z zamrażarki i natychmiast zetrzeć ją na tarce na wierzch piany, tworząc delikatne okruszki.
- 7. Włożyłam formę z ciastem do piekarnika, który miałem już nagrzany do 180 °C (grzanie góra/ dół) i piekłam około 45 minut, aż wierzch się zarumienił, a pianka była stabilna.
- 8. Po zakończeniu pieczenia uchyliłam drzwiczki piekarnika i zostawiłam ciasto do powolnego studzenia przez około 15 minut, potem wyjęłam całość i pozostawiłam do całkowitego ostudzenia. Przed podaniem oprószyłam cukrem pudrem.
Wykonanie przepisu
FAQ
Jak przechowywać szarlotkę z pianką budyniową, aby zachowała świeżość?
Najlepiej przechowywać ciasto w chłodnym miejscu, przykryte bawełnianą ściereczką lub w zamkniętym pojemniku, aby nie wysychało. W lodówce szarlotka zachowuje świeżość do 4 dni, jednak warto pamiętać, że zimne powietrze może nieco stwardnieć kruchy spód. Dlatego przed podaniem dobrze jest wyjąć ją na 20–30 minut, aby ciasto zyskało odpowiednią miękkość i aromat. To rozwiązanie sprawdzałam wielokrotnie i daje najlepszy efekt.
Czy szarlotkę z pianką budyniową można zamrozić?
Tak, ciasto można bezpiecznie zamrozić, jednak należy to zrobić w odpowiedni sposób. Szarlotkę najlepiej podzielić na porcje, zawinąć w papier do pieczenia, a następnie włożyć do szczelnych woreczków. W zamrażalniku może być przechowywana do 2–3 miesięcy. Rozmraża się ją w temperaturze pokojowej, co pozwala zachować wilgotność jabłek i delikatność pianki. W praktyce testowałam taki sposób wielokrotnie – struktura ciasta pozostaje przyjemna, a smak nie traci intensywności.
Jak uniknąć opadania pianki budyniowej podczas pieczenia?
Najczęstszą przyczyną opadania piany jest zbyt gwałtowne ubijanie lub niewłaściwe dodanie budyniu. Pianę należy ubijać stopniowo, dodając cukier małymi porcjami, aż stanie się gęsta i błyszcząca. Następnie proszek budyniowy powinno się wmieszać delikatnie, na najniższych obrotach lub łyżką. Po upieczeniu warto pozostawić ciasto w uchylonym piekarniku na 10–15 minut, aby temperatura wyrównała się powoli – to trik, którego nauczyłam się od mojej mamy i który zawsze działa.
Jak zrobić wersję bez laktozy lub bez glutenu?
Dla osób unikających laktozy można użyć margaryny bezmlecznej zamiast masła oraz budyniu przygotowanego na mleku roślinnym (np. migdałowym lub owsianym). W wersji bezglutenowej wystarczy zastąpić mąkę pszenną mieszanką mąk bezglutenowych z dodatkiem łyżki mąki ziemniaczanej, co poprawia strukturę ciasta. Testowałam te warianty i mogę potwierdzić, że oba wychodzą stabilne, kruche i równie aromatyczne jak tradycyjna wersja.
Jak podgrzać szarlotkę, aby nie wyschła?
Szarlotkę najlepiej podgrzewać w piekarniku nagrzanym do 150°C przez 8–10 minut, przykrytą folią aluminiową. Dzięki temu jabłka pozostają soczyste, a pianka nie traci wilgoci. Podgrzewanie w kuchence mikrofalowej jest możliwe, ale może nieco zmiękczyć spód. Z mojego doświadczenia wynika, że metoda piekarnikowa daje efekt „świeżo upieczonego” ciasta, co szczególnie doceniają goście.
Jakie błędy najczęściej popełnia się przy pieczeniu tej szarlotki?
Do najczęstszych błędów należy niedostateczne schłodzenie kruchego ciasta – wtedy spód może się skurczyć i być zbyt twardy. Inny problem to niewystarczające odparowanie jabłek, co skutkuje wodnistą masą i rozmokniętym spodem. Zbyt szybkie dodanie cukru do białek powoduje brak stabilności piany. Każdy z tych problemów sprawdziłam w praktyce i wiem, że dokładne trzymanie się etapów przygotowania pozwala ich uniknąć. Dobrze schłodzone ciasto, podsmażone jabłka i cierpliwie ubita piana gwarantują sukces.
