Ucierane ciasto ze śliwkami – puszyste, wilgotne i łatwe
Zawartość
Ucierane ciasto ze śliwkami to klasyk polskich późnych wakacji i wczesnej jesieni: puszysty, lekko waniliowy miąższ, sok ze śliwek wsiąkający w wierzch oraz cukier puder, który tworzy delikatną „mgiełkę”. Przepis powstał na bazie rodzinnej receptury mojej mamy, wielokrotnie testowanej w weekendy, gdy sąsiedzi przynosili kosze węgierek z ogródka. Wersja, którą proponuję, została dopracowana pod kątem wilgotności i wysokości ciasta: śmietana 18% zapewnia miękiszowi elastyczność, a połączenie proszku do pieczenia i odrobiny sody daje stabilny, równy wzrost bez ryzyka zakalca. To ciasto świetnie znosi odmiany śliwek, sprawdza się do kawy i bez problemu wytrzymuje przenoszenie na piknik. 😊
Używam jaj w temperaturze pokojowej oraz mieszanki proszku i sody, bo śliwki mają naturalną kwasowość – dzięki temu reakcja spulchniająca przebiega równomiernie, a struktura ciasta pozostaje lekka. Przepis daje wysoką, sprężystą okruszkę, która nie kruszy się pod nożem.
My tip. Jeśli śliwki są bardzo soczyste, przekrojone połówki warto oprószyć łyżeczką mąki lub kaszy manny – sok zwiąże się na powierzchni i nie wsiąknie nadmiernie w okruszek, dzięki czemu wierzch pozostanie sprężysty, a nie wilgotny jak budyń.
Reklama
Możliwe alternatywy dla składników
- Mąka pszenna tortowa: 280–300 g możesz zastąpić mąką uniwersalną typ 450–550 lub mieszanką 200 g mąki pszennej i 80–100 g mąki orkiszowej jasnej.
- Cukier biały: 160 g można wymienić na 120 g cukru białego i 40 g cukru trzcinowego dla karmelowej nuty.
- Olej roślinny: 60 ml rzepakowego zamienisz na 70 g roztopionego, przestudzonego masła klarowanego – miękisz będzie bardziej maślany.
- Śmietana 18%: 2 czubate łyżki zastąpi kwaśna śmietana 12%, gęsty jogurt grecki lub maślanka (70 ml) – przy maślance dodaj odrobinę więcej mąki (ok. 1 łyżkę).
- Cukier wanilinowy: 1 opakowanie można zastąpić 1 łyżeczką pasty z wanilii lub ½ łyżeczki ekstraktu waniliowego.
- Śliwki: najlepiej węgierki 500–600 g; sprawdzą się też renklody, mirabelki (dać ich więcej) lub mieszanka moreli i śliwek.
- Wersja bez nabiału: użyj jogurtu kokosowego lub wegańskiej „śmietany” i zamień cukier wanilinowy na ekstrakt – struktura pozostanie miękka.
Wskazówki dotyczące gotowania
- Jajka i śmietanę wyjmuję wcześniej z lodówki – składniki o podobnej temperaturze łatwiej łączą się bez zwarzenia masy.
- Mieszam krótko po dodaniu mąki – nadmierne wyrabianie aktywuje gluten i ciasto może być zbite.
- Proszek z sodą przesiewam z mąką – równy rozkład spulchniaczy gwarantuje równą kopułkę.
- Śliwki układam przecięciem do góry – sok mniej wsiąka w ciasto, a owoce nie „toną”.
- Formę wykładam papierem i dodatkowo posypuję spód odrobiną drobnej bułki tartej – chrupiąca podstawa bez przywierania.
- Po upieczeniu zostawiam ciasto 10 minut w formie, potem przenoszę na kratkę – odparuje od spodu i nie zaparuje.
Składniki
- Mąka pszenna tortowa: 280–300 g (ok. 2 szklanki).
- Cukier: 160 g (ok. ¾ szklanki).
- Jajka: 3 sztuki.
- Olej roślinny (rzepakowy lub słonecznikowy): 60 ml.
- Śmietana 18%: 2 czubate łyżki (ok. 60–70 g).
- Cukier wanilinowy: 1 opakowanie (8–10 g).
- Proszek do pieczenia: 1 łyżeczka.
- Soda oczyszczona: ½ łyżeczki.
- Sól: szczypta.
- Śliwki (najlepiej węgierki): 500–600 g.
- Cukier puder do posypania: 1–2 łyżki.
Blaszka 20×30 cm. lub tortownica 24–26 cm.:
- 1. Piekarnik rozgrzewam do 180°C, grzanie góra–dół, a formę 20×30 cm wykładam papierem do pieczenia i lekko posypuję dno bułką tartą.
- 2. Śliwki myję, osuszam, przekrawam na połówki i wyjmuję pestki; jeśli są bardzo soczyste, zostaną delikatnie oprószone 1 łyżeczką mąki.
- 3. W dużej misie jajka z cukrem oraz cukrem wanilinowym ubijam 3–4 minuty na jasną, puszystą masę (mikser na średnich obrotach).
- 4. Strużką wlewam olej – masa będzie jednolita i lekko zagęszczona.
- 5. Dodaję śmietanę i krótko mieszam – nie trzeba ubijać, tylko połączyć składniki.
- 6. Mąkę, proszek do pieczenia, sodę i sól przesiewam razem; suche składniki wsypuję etapami do masy jajecznej i mieszam krótko szpatułką, aż znikną smugi mąki.
- 7. Ciasto przelewam do przygotowanej formy i wyrównuję wierzch.
- 8. Połówki śliwek układam gęsto przecięciem do góry, lekko je wciskając; podczas pieczenia owoce zatoną tylko częściowo.
- 9. Blachę wstawiam do piekarnika – ciasto będzie piekło się 35–40 minut, do „suchego patyczka” i złotego wierzchu.
- 10. Upieczone ciasto pozostawiam 10 minut w formie, następnie wyjmuję na kratkę; po przestudzeniu oprószam cukrem pudrem i kroję w kwadraty.
Wykonanie przepisu
FAQ
Jak uniknąć zakalca w cieście ucieranym ze śliwkami?
Najczęściej zakalec wynika z dwóch rzeczy: zbyt rzadkiej masy i nadmiernego mieszania po dodaniu mąki. Utrzymuj proporcje tłuszczu i płynu (śmietany) do mąki, a suche składniki zawsze przesiej i wmieszaj krótko szpatułką. Śliwki układaj przecięciem do góry i nie wciskaj ich zbyt głęboko – ciężar owoców nie „przydusi” struktury. Piecz w 180°C do suchego patyczka; zbyt wczesne wyjęcie zatrzymuje ścinanie białek i może spowodować zapadnięcie środka.
Czy da się przygotować wersję bez laktozy lub lżejszą dla osób z nietolerancją?
Tak. Zamiast śmietany 18% użyj gęstego jogurtu kokosowego lub śmietanki roślinnej (około 60–70 g). Struktura pozostanie wilgotna, bo tłuszcz i kwasowość tych produktów pełnią podobną funkcję jak nabiał: zmiękczają gluten i stabilizują okruszek. Cukier wanilinowy zamień na ekstrakt waniliowy bez laktozy. Pozostałe składniki są naturalnie bezlaktozowe.
Jak upiec to ciasto w wersji bezglutenowej i zachować puszystość?
Zastosuj gotową mieszankę bezglutenową do ciast (z dodatkiem skrobi kukurydzianej i ryżowej) w tej samej gramaturze. Dodaj ½ łyżeczki łusek babki jajowatej (psyllium) lub 1 łyżeczkę mąki ziemniaczanej, które zatrzymują wilgoć i poprawiają elastyczność. Mieszaj krótko, a formę wyłóż papierem, bo ciasta BG mają delikatniejszą strukturę i bardziej przywierają.
Jak przechowywać i czy można mrozić ucierane ze śliwkami?
Po całkowitym wystudzeniu trzymaj ciasto w szczelnym pojemniku 2–3 dni w temperaturze pokojowej. Na dłużej można je mrozić: pokrój w kostki, owiń każdą porcję papierem, włóż do woreczka strunowego i zamrażaj do 2 miesięcy. Rozmrażaj w lodówce przez noc lub w temperaturze pokojowej około 1–2 godzin. Przed podaniem dobrze jest podgrzać kawałek 5–7 minut w 160°C – okruszek odzyska świeżość.
Co zrobić, jeśli śliwki puszczają za dużo soku i wierzch jest mokry?
Użyj dojrzałych, ale jędrnych węgierek i układaj je skórką do dołu, przecięciem do góry. Połówki możesz oprószyć łyżeczką mąki lub kaszy manny – zwiążą sok w trakcie pieczenia. Warto też nie przekraczać 600 g owoców na podaną ilość ciasta; zbyt duży ładunek wilgoci obciąża kruszec i utrudnia dopieczenie środka.
Jak odświeżyć ciasto następnego dnia, by znowu było miękkie?
Kawałki ciasta podgrzej 5 minut w piekarniku nagrzanym do 160–170°C lub 15–20 sekund w kuchence mikrofalowej przy średniej mocy. Ciepło zmiękcza tłuszcz w okruszku i przywraca odczucie świeżości. Po podgrzaniu oprósz świeżo cukrem pudrem – wilgoć zniknie, a wierzch stanie się lekko chrupiący.
