Ciasto ze śliwkami z bezą i kruszonką – klasyczny pleśniak domowy
Zawartość
To kruche ciasto ze śliwkami i bezą to klasyk, który od pokoleń gości na polskich stołach. W wielu domach znane jest pod nazwą Pleśniak – mimo tej zaskakującej nazwy, w rzeczywistości jest to jedno z najbardziej delikatnych, pachnących i rozpływających się w ustach ciast. Jego smak to połączenie kruchego, maślanego spodu, kwaskowych śliwek oraz puszystej, słodkiej bezy o chrupiącej skórce. 💜
Przepis ten został przetestowany wielokrotnie w mojej kuchni – to wypiek, który zawsze wychodzi i który nauczyła mnie przygotowywać moja mama. Z czasem dodałam kilka własnych modyfikacji, aby ciasto było jeszcze bardziej kruche i stabilne pod bezą. Ten przepis jest idealny zarówno na niedzielny deser, jak i na rodzinne spotkania, kiedy chcesz podać coś klasycznego, ale efektownego.
Możliwe alternatywy dla składników
- Masło: można zastąpić margaryną dobrej jakości, ale masło daje bardziej maślany i kruchy smak.
- Mąka pszenna: świetnie sprawdzi się też mieszanka pół na pół z mąką orkiszową.
- Śliwki: można użyć jabłek, porzeczek, agrestu lub wiśni, jeśli akurat nie jest sezon na śliwki.
- Cukier puder: można wymienić na cukier trzcinowy, co nada ciastu lekko karmelowego aromatu.
- Mąka ziemniaczana do bezy: można ją zastąpić mąką kukurydzianą.
Wskazówki dotyczące gotowania
- Wszystkie składniki na ciasto powinny być dobrze schłodzone – dzięki temu ciasto pozostanie kruche.
- Białka do bezy zawsze ubijaj w czystej, suchej misce – nawet odrobina tłuszczu uniemożliwi ich ubicie.
- Nie przesadzaj z ilością owoców – nadmiar soku może rozmiękczyć spód.
- Jeśli chcesz, aby beza była bardziej chrupiąca, pozostaw upieczone ciasto przy lekko uchylonym piekarniku przez 10 minut.
Składniki
- Mąka pszenna: 2 szklanki.
- Cukier puder: 0,5 szklanki.
- Cukier waniliowy: 1 opakowanie (16 g).
- Proszek do pieczenia: 1 łyżeczka.
- Masło (zimne): 200 g.
- Żółtka: 4 sztuki.
- Śliwki: około 0,5 kg.
- Białka: 4 sztuki (w temperaturze pokojowej).
- Sól: szczypta.
- Cukier: 1 szklanka.
- Mąka ziemniaczana: 2 łyżeczki.
Na kruche ciasto
Na warstwę owocową
Na bezę
- 1. Przygotowanie ciasta kruchego - Mąkę wsypałam do dużej miski i wymieszałam z cukrem pudrem, cukrem waniliowym oraz proszkiem do pieczenia. Następnie dodałam zimne, pokrojone w kostkę masło i siekałam składniki nożem, aż powstała kruszonka.
- 2. Wbiłam żółtka i szybko zagnieciłam ciasto, tylko do momentu połączenia składników. Ciasto podzieliłam na dwie nierówne części – mniejszą włożyłam do lodówki, a większą rozwałkowałam.
- 3. Podpiekanie spodu - Blachę o wymiarach 32×20 cm wysmarowałam masłem i wyłożyłam papierem do pieczenia.
- 4. Na dno położyłam rozwałkowaną część ciasta. Jeśli ciasto się rwie, można wylepić nim dno kawałek po kawałku. Wstawiłam blaszkę do piekarnika nagrzanego do 180°C i piekłam około 10 minut, aż ciasto lekko się zrumieniło.
- 5. Przygotowanie owoców - Śliwki umyłam, osuszyłam i przekroiłam na pół. Wyjęłam pestki, a połówki ułożyłam gęsto na podpieczonym cieście, skórkami do dołu. Dzięki temu soki nie wsiąkają zbyt głęboko w spód.
- 6. Przygotowanie bezy - W czystej misce ubiłam białka z odrobiną soli na sztywną pianę. Następnie zaczęłam powoli dodawać cukier, nie przerywając ubijania. Na końcu wsypałam mąkę ziemniaczaną i ubijałam jeszcze przez minutę, aż piana była gęsta i błyszcząca.
- 7. Układanie warstw - Gotową bezę rozłożyłam równomiernie na warstwie śliwek. Na wierzch starłam na grubych oczkach pozostałe, schłodzone ciasto z lodówki.
- 8. Pieczenie - Ciasto piekło się w 180°C przez 40–45 minut, aż wierzch nabrał złotego koloru, a beza była lekko chrupiąca z zewnątrz i miękka w środku.
- 9. Studzenie i podanie - Po upieczeniu zostawiłam ciasto w piekarniku z lekko uchylonymi drzwiczkami przez 10 minut, aby beza nie opadła. Po całkowitym wystudzeniu posypałam je delikatnie cukrem pudrem.
- 10. Jeśli lubisz bardziej intensywny smak owoców, dodaj odrobinę cynamonu lub kardamonu do śliwek. Możesz też wymieszać je z łyżką bułki tartej, aby wchłonęła nadmiar soku – to stary, sprawdzony trik mojej babci.
Wykonanie przepisu
FAQ
Jak przechowywać kruche ciasto ze śliwkami i bezą, aby zachowało świeżość?
Kruche ciasto z bezą najlepiej przechowywać w szczelnym pojemniku w temperaturze pokojowej przez 1–2 dni, aby beza pozostała chrupiąca. Jeśli temperatura jest wysoka, można je schować do lodówki – wówczas warto przed podaniem lekko je podgrzać, by ciasto odzyskało delikatność. Z mojego doświadczenia wynika, że przechowywanie w chłodzie zapobiega nadmiernemu mięknięciu spodu, ale beza może stać się nieco wilgotna, dlatego optymalne jest chłodne pomieszczenie lub spiżarnia.
Czy kruche ciasto ze śliwkami można zamrozić?
Tak, kruche ciasto z bezą i śliwkami można mrozić, choć warto to zrobić bezpośrednio po całkowitym ostudzeniu. Najlepiej pokroić je na porcje i owinąć każdą w pergamin lub folię spożywczą, a następnie umieścić w szczelnym pojemniku. Po rozmrożeniu w temperaturze pokojowej beza stanie się miększa, ale smak i struktura kruchego spodu pozostaną niezmienione. Zawodowi cukiernicy zalecają rozmrażanie w niskiej temperaturze (np. w lodówce), aby uniknąć kondensacji pary wodnej na bezie.
Jak uzyskać idealnie chrupiącą bezę na cieście?
Sekretem idealnie chrupiącej bezy jest powolne suszenie i odpowiednia temperatura pieczenia – około 180°C przez pierwsze 10 minut, a następnie delikatne dopieczenie w 150–160°C. Ważne jest również, by białka były w temperaturze pokojowej i ubite w czystej, suchej misce. Dodatek mąki ziemniaczanej stabilizuje pianę i sprawia, że beza pozostaje delikatna wewnątrz. Z mojego doświadczenia wynika, że pozostawienie ciasta po pieczeniu w lekko uchylonym piekarniku przez kilka minut zapobiega pękaniu bezy.
Jak zrobić wersję bez laktozy lub bez glutenu tego ciasta?
Aby przygotować wersję bez laktozy, wystarczy zastąpić masło roślinną margaryną lub olejem kokosowym w stałej postaci. Wersja bezglutenowa wymaga mieszanki mąk bezglutenowych – najlepiej ryżowej, kukurydzianej i ziemniaczanej w proporcji 2:1:1 z dodatkiem łyżeczki gumy ksantanowej, by zachować elastyczność ciasta. W mojej kuchni takie wersje wychodziły doskonale – ciasto pozostaje kruche, a smak nadal wyjątkowo domowy. Dzięki tym modyfikacjom można cieszyć się tradycyjnym pleśniakiem bez obaw o nietolerancje pokarmowe.
Jak uniknąć najczęstszych błędów przy przygotowaniu kruchego ciasta z bezą?
Najczęstsze błędy to zbyt długie wyrabianie ciasta (co powoduje, że staje się twarde), zbyt zimny piekarnik oraz źle ubita beza. Ciasto kruche należy wyrabiać szybko, aby tłuszcz nie zdążył się rozpuścić – to gwarancja kruchości. Bezę trzeba ubijać stopniowo, dodając cukier łyżka po łyżce, aż piana stanie się błyszcząca. Kolejny błąd to nadmiar owoców – zbyt duża ilość soku może rozmiękczyć spód. Przestrzeganie tych zasad sprawi, że ciasto zawsze się uda, a efekt końcowy będzie jak z najlepszej cukierni.
Czy można podgrzać ciasto przed podaniem i jak to zrobić, by beza nie zmiękła?
Tak, ciasto można delikatnie podgrzać, ale najlepiej robić to w niskiej temperaturze – około 120°C przez 5–7 minut. Dzięki temu spód odzyska kruchość, a beza pozostanie sucha i lekko chrupiąca. Nie zaleca się używania mikrofalówki, ponieważ para wodna natychmiast zmiękcza wierzch. To trik, którego nauczyłam się od doświadczonej cukierniczki – krótki, łagodny podgrzew sprawia, że nawet po 2 dniach ciasto smakuje jak świeżo upieczone.
