Klasyczna szarlotka z bezą i kruchym ciastem
Szarlotka z bezą i kruchym ciastem to klasyka polskich wypieków – połączenie kruchego, maślanego spodu, warstwy soczystych jabłek oraz słodkiej, lekkiej bezy, przykrytej złocistymi wiórkami ciasta. To ciasto, które nie tylko kusi zapachem pieczonych jabłek z cynamonem, ale też przenosi w czasie – do kuchni naszych mam i babć.
Pamiętam, jak pierwszy raz upiekłam tę szarlotkę z przepisem od mojej babci. Z początku wydawała się trudna, ale efekt był wart każdej minuty – miękkie jabłka, lekko chrupiące kruche ciasto i delikatna beza, która rozpływała się w ustach. Od tego czasu stała się moim popisowym deserem na rodzinne spotkania i niedzielne popołudnia przy kawie ☕.
Możliwe alternatywy dla składników
- Mąka pszenna: można użyć mąki orkiszowej, dzięki czemu ciasto będzie bardziej aromatyczne i zdrowsze.
- Masło: jeśli nie masz masła, sprawdzi się również margaryna do pieczenia lub masło klarowane.
- Cukier waniliowy: można zastąpić pastą waniliową lub ekstraktem z wanilii.
- Jabłka: idealne będą szara reneta, antonówka lub ligol, ale możesz też użyć innych odmian, ważne, aby były lekko kwaśne.
- Budyń waniliowy: w razie potrzeby można zastąpić śmietankowym lub dodać łyżkę mąki ziemniaczanej i kilka kropel ekstraktu waniliowego.
- Cynamon: świetnie komponuje się również z odrobiną gałki muszkatołowej lub przyprawą do szarlotki.
Wskazówki dotyczące gotowania
- Masło powinno być naprawdę zimne – to gwarancja idealnej kruchości ciasta.
- Białka najlepiej ubijają się w metalowej misce, całkowicie pozbawionej tłuszczu.
- Aby beza była stabilna, dodawaj cukier stopniowo – łyżka po łyżce.
- Jeśli chcesz, by jabłka nie były zbyt mokre, możesz je wcześniej lekko podsmażyć z masłem.
- Po upieczeniu warto zostawić ciasto w uchylonym piekarniku przez kilka minut, aby beza nie opadła.
Składniki
- Mąka pszenna: 2 szklanki.
- Cukier puder: 0,5 szklanki.
- Cukier waniliowy: 1 opakowanie (16 g).
- Proszek do pieczenia: 1 łyżeczka.
- Masło: 200 g (zimne).
- Żółtka jaj: 4 sztuki.
- Jabłka: 6–8 sztuk (średnich).
- Cynamon: 1 łyżeczka.
- Cukier waniliowy: 1 opakowanie (16 g).
- Budyń waniliowy lub śmietankowy: 1 opakowanie.
- Sok z cytryny: z 1/2 owocu.
- Białka: 4 sztuki (w temperaturze pokojowej).
- Sól: szczypta.
- Cukier: 1 szklanka.
- Mąka ziemniaczana: 2 łyżeczki.
Kruche ciasto
Warstwa jabłkowa
Beza
- 1. Przygotowanie ciasta - Mąkę przesiano do miski i wymieszano z cukrem pudrem, cukrem waniliowym oraz proszkiem do pieczenia. Następnie dodano zimne masło i siekano je nożem, aż powstała sypka kruszonka. Wbija się żółtka i szybko zagniata elastyczne, gładkie ciasto.
- 2. Formowanie i podpiekanie spodu - Ciasto dzieli się na dwie części – większą (około 2/3) i mniejszą (1/3). Mniejszą zawija się w folię i odkłada do lodówki. Blachę (32x20 cm) wykłada się papierem do pieczenia i smaruje masłem. Większą część ciasta rozwałkowuje się i wykłada na dno formy. Piecze się 10 minut w temperaturze 180°C, aż lekko się zrumieni.
- 3. Przygotowanie jabłek - Jabłka obiera się i ściera na tarce o grubych oczkach. Dodaje się cynamon, cukier waniliowy, budyń i sok z cytryny, po czym wszystko dokładnie miesza. Powstałą masę wykłada się na podpieczony spód i wyrównuje.
- 4. Ubijanie bezy - W czystej misce ubija się białka ze szczyptą soli, aż powstanie gęsta, sztywna piana. Następnie stopniowo dosypuje się cukier, cały czas ubijając. Na koniec wsypuje się mąkę ziemniaczaną i ubija jeszcze przez chwilę. Bezę rozsmarowuje się na jabłkach.
- 5. Wykończenie ciasta - Schłodzoną część ciasta wyjmuje się z lodówki i ściera na tarce o grubych oczkach, równomiernie rozsypując po wierzchu bezy.
- 6. Pieczenie - Ciasto wstawia się do piekarnika nagrzanego do 180°C i piecze przez 40–45 minut, aż góra nabierze złotobrązowego koloru, a beza stanie się lekko chrupiąca.
- 7. Studzenie i podanie - Po upieczeniu ciasto pozostawia się w uchylonym piekarniku przez kilka minut. Po całkowitym ostudzeniu można oprószyć cukrem pudrem.
- 8. Jeśli chcesz, by ciasto było jeszcze bardziej aromatyczne, dodaj odrobinę startej skórki z cytryny do jabłek lub kilka kropel ekstraktu migdałowego do ciasta. Dzięki temu szarlotka nabierze wyjątkowego charakteru i zaskoczy smakiem.
Wykonanie przepisu
FAQ
Jak przechowywać szarlotkę z bezą, aby zachowała świeżość i chrupkość?
Szarlotkę z bezą najlepiej przechowywać w chłodnym miejscu, ale nie w lodówce – wilgoć mogłaby sprawić, że beza stanie się lepka i straci swoją kruchość. Idealnie nadaje się do tego pojemnik z pokrywką lub pudełko z lekko uchyloną pokrywą, które zapewni cyrkulację powietrza. Jeśli jednak temperatura w pomieszczeniu jest wysoka, można przechować ją w lodówce maksymalnie przez 2 dni, szczelnie przykrytą, a przed podaniem lekko podgrzać w piekarniku w 150°C przez kilka minut, by odzyskała swoją delikatność.
Czy szarlotkę z bezą można zamrozić i jak to zrobić prawidłowo?
Tak, można zamrozić szarlotkę z bezą, jednak trzeba to zrobić ostrożnie, by nie utraciła struktury. Najlepiej zamrażać całkowicie wystudzone kawałki, owinięte w papier do pieczenia i szczelnie zamknięte w woreczku strunowym lub pojemniku. Przechowywana w zamrażarce zachowa świeżość przez około 2 miesiące. Przed podaniem należy ją rozmrażać powoli w lodówce, a następnie lekko podgrzać w piekarniku (150°C przez 10–12 minut). Dzięki temu beza pozostanie delikatna, a kruche ciasto odzyska chrupkość.
Jak uniknąć opadnięcia bezy po upieczeniu?
Beza często opada, jeśli białka były niedostatecznie ubite lub jeśli dodano cukier zbyt szybko. Aby temu zapobiec, należy ubijać białka w metalowej misce, aż staną się sztywne i błyszczące, a następnie stopniowo dodawać cukier – po łyżce, stale ubijając. Po dodaniu mąki ziemniaczanej beza zyska stabilność. Po upieczeniu ciasto należy zostawić w uchylonym piekarniku na 10–15 minut, aby temperatura stopniowo spadała – dzięki temu beza nie pęknie ani nie opadnie. To sprawdzony trik, który stosuję od lat i zawsze działa.
Jak dostosować przepis, by był bez laktozy lub bez glutenu?
Wersję bez laktozy można przygotować, używając masła bez laktozy lub roślinnej margaryny, a także bezmlecznego budyniu waniliowego. W przypadku wersji bezglutenowej wystarczy zastąpić mąkę pszenną mieszanką mąki ryżowej, ziemniaczanej i kukurydzianej w proporcjach 2:1:1. Warto też dodać łyżeczkę gumy ksantanowej, która poprawi elastyczność ciasta. Przetestowałam te modyfikacje i zapewniam, że szarlotka zachowuje tę samą kruchość oraz smak, jak w klasycznej wersji.
Dlaczego kruche ciasto wychodzi zbyt twarde lub gumowate?
Twarde lub gumowate ciasto to efekt zbyt długiego wyrabiania lub użycia ciepłego masła. Kruche ciasto wymaga minimalnego kontaktu z dłońmi – wystarczy połączyć składniki, aż się zlepią, a następnie szybko schłodzić je w lodówce. Zbyt długie ugniatanie powoduje rozwój glutenu w mące, co odbiera kruchość. Dlatego zawsze polecam siekać składniki nożem lub użyć miksera z końcówką do ciasta kruchego. Ten prosty trik daje idealnie maślane, delikatne ciasto, które rozpływa się w ustach.
Jak uzyskać idealną równowagę między słodyczą bezy a kwaskowatością jabłek?
Kluczem do doskonałej równowagi smaków jest wybór odpowiednich jabłek – najlepiej lekko kwaśnych, takich jak szara reneta lub antonówka. Ich naturalna kwaskowatość idealnie kontrastuje ze słodką bezą. Jeśli jabłka są bardzo słodkie, można dodać nieco więcej soku z cytryny lub szczyptę kwasku cytrynowego. Z kolei zbyt kwaśne owoce można delikatnie dosłodzić cukrem trzcinowym, który dodaje głębi smaku. To balans, który wypracowałam metodą prób i błędów – teraz każda szarlotka smakuje harmonijnie i nie jest przesłodzona.
