Murzynek z dżemem i polewą czekoladową
Murzynek z dżemem to jedno z tych ciast, które w wielu domach pachniały w każdą niedzielę. Miękki, lekko wilgotny, o wyrazistym kakaowym smaku – to klasyka polskich wypieków, której nie da się zapomnieć. Ten przepis pochodzi jeszcze z zeszytu mojej mamy i został przetestowany dziesiątki razy. Mimo że dziś w kuchni królują nowoczesne desery, do tego prostego ciasta wracam zawsze wtedy, gdy chcę poczuć smak dzieciństwa. ☕🍰
Kiedy przygotowywałam je ostatnio, mój syn uśmiechnął się i powiedział: „To ciasto, które piekłaś, zanim zaczęłaś eksperymentować z tyloma przepisami.” – i miał rację. Murzynek to smak prostoty, domowego ciepła i beztroski.
Zaletą tego przepisu jest także jego uniwersalność – wystarczy kilka prostych składników, by powstało idealnie puszyste, czekoladowe ciasto. Dzięki dodatkowi dżemu (najlepiej z czarnej porzeczki) ciasto nabiera wyjątkowej głębi smaku i dłużej zachowuje świeżość.
Reklama
Możliwe alternatywy dla składników
- Masło można zastąpić margaryną lub olejem kokosowym, jeśli zależy Ci na wersji bez nabiału.
- Dżem z czarnej porzeczki można wymienić na śliwkowy, wiśniowy lub malinowy – każdy nada ciastu inny aromatyczny charakter.
- Zamiast mleka krowiego sprawdzi się mleko roślinne – owsiane, migdałowe lub sojowe.
- Zamiast przyprawy do piernika możesz dodać szczyptę cynamonu i gałki muszkatołowej, aby uzyskać delikatnie korzenny posmak.
- Czekoladę mleczną do polewy możesz zastąpić gorzką lub deserową – ciasto zyska bardziej intensywny, wytrawny smak.
Wskazówki dotyczące gotowania
- Zawsze przesiewaj mąkę i kakao – dzięki temu ciasto będzie bardziej puszyste.
- Nie mieszaj zbyt długo po dodaniu mąki – wystarczy połączenie składników, aby murzynek nie był zbyt zbity.
- Użyj dżemu dobrej jakości – to on nadaje ciastu wilgotność i wyjątkowy aromat.
- Po upieczeniu odstaw ciasto, by całkowicie wystygło przed polaniem polewą – wtedy nie spłynie z powierzchni.
- Jeśli chcesz, by murzynek był bardziej efektowny, możesz posypać wierzch startą czekoladą lub płatkami migdałów.
Z mojego doświadczenia wiem, że najlepiej smakuje następnego dnia – gdy smaki zdążą się „przegryźć”. Wtedy staje się jeszcze bardziej wilgotny i aromatyczny. Często piekę go wieczorem, a rano podaję z kawą – to idealny sposób na słodkie rozpoczęcie dnia.
Składniki
- Masło: 100 g.
- Olej: 5 łyżek.
- Jajka: 3 sztuki.
- Cukier: 3/4 szklanki.
- Cukier waniliowy: 1 opakowanie.
- Mleko: 1,5 szklanki.
- Dżem (najlepiej z czarnej porzeczki): 5 łyżek.
- Mąka pszenna: 2 szklanki.
- Proszek do pieczenia: 1 łyżeczka.
- Soda oczyszczona: 1 łyżeczka.
- Przyprawa do piernika: 1 łyżka.
- Kakao: 4 łyżki.
- Czekolada mleczna: 1/2 tabliczki.
- Śmietana 30%: 3–4 łyżki.
Na polewę
- 1. Przygotowanie formy: Keksówkę o wymiarach około 11x30 cm należy dokładnie wysmarować masłem i lekko oprószyć mąką, aby ciasto nie przywarło podczas pieczenia.
- 2. Rozpuszczanie tłuszczu: Masło roztapia się w rondelku na małym ogniu, a następnie odstawia do przestudzenia. Gdy osiągnie temperaturę pokojową, miesza się je z olejem.
- 3. Ubijanie jajek: W dużej misce ubija się jajka z cukrem i cukrem waniliowym, aż masa stanie się jasna, puszysta i zwiększy objętość.
- 4. Dodawanie tłuszczu: Do ubitych jajek wlewa się połączone masło z olejem, po czym miesza mikserem na średnich obrotach do uzyskania jednolitej konsystencji.
- 5. Dodawanie płynnych składników: Następnie wlewa się mleko i dodaje dżem. Miesza się całość na niskich obrotach, aż składniki dokładnie się połączą.
- 6. Dodawanie suchych składników: W osobnej misce przesiewa się mąkę, kakao, proszek do pieczenia, sodę oraz przyprawę do piernika. Następnie dodaje się je stopniowo do masy i delikatnie miesza – tylko do połączenia składników, by ciasto nie utraciło puszystości.
- 7. Pieczenie: Masę przelewa się do przygotowanej formy i wstawia do nagrzanego piekarnika (180°C). Piecze się około 45 minut – do tzw. suchego patyczka.
- 8. Przygotowanie polewy: W rondelku podgrzewa się śmietanę (nie doprowadzając do wrzenia). Gorącą śmietaną zalewa się połamaną czekoladę i miesza, aż całkowicie się rozpuści i utworzy gładką polewę.
- 9. Dekorowanie: Po wystudzeniu ciasta polewa się je czekoladową polewą i pozostawia na kilka minut, by stężała.
- 10. Podanie: Murzynek najlepiej smakuje po kilku godzinach, gdy smaki się połączą. Idealny do kawy, herbaty lub szklanki mleka. ☕🍫
- 11. Podsumowanie: To przepis, który łączy pokolenia – prosty, sprawdzony i pełen wspomnień. Każdy kawałek to powrót do domowej kuchni, w której pachniało ciepłem i czekoladą.
Wykonanie przepisu
FAQ
Jak sprawić, aby murzynek był idealnie wilgotny i nie wysychał po upieczeniu?
Kluczem do uzyskania wilgotnego murzynka jest odpowiedni balans między tłuszczem, cukrem i dżemem. Z doświadczenia wiem, że dodanie gęstego dżemu owocowego (np. z czarnej porzeczki) działa jak naturalny humektant – zatrzymuje wilgoć w cieście. Po upieczeniu warto zawinąć murzynka w folię po lekkim ostudzeniu – dzięki temu para wodna na powierzchni ciasta zatrzyma jego miękkość. Ważne też, aby nie piec zbyt długo – suchy patyczek oznacza gotowość, ale każda minuta więcej może przesuszyć ciasto.
Jak przechowywać murzynka, aby zachował świeżość przez kilka dni?
Murzynek najlepiej przechowuje się w szczelnie zamkniętym pojemniku lub owinięty folią spożywczą w temperaturze pokojowej do 4–5 dni. Jeśli pomieszczenie jest ciepłe, można go trzymać w lodówce, ale przed podaniem warto ogrzać do temperatury pokojowej – wtedy znów staje się miękki i aromatyczny. Z doświadczenia wiem, że przechowywanie z kawałkiem jabłka w pojemniku naturalnie utrzymuje wilgoć ciasta i zapobiega jego twardnieniu.
Czy murzynka można zamrozić i jak to zrobić, aby nie stracił smaku?
Tak, murzynek bardzo dobrze znosi mrożenie. Najlepiej zamrozić go bez polewy, zawiniętego w folię aluminiową lub próżniowo zapakowanego, aby uniknąć dostępu powietrza. Przechowywany w zamrażarce może wytrzymać nawet do 3 miesięcy. Po rozmrożeniu należy pozostawić go w temperaturze pokojowej przez kilka godzin. Dzięki dużej zawartości dżemu i tłuszczu ciasto zachowuje miękkość i smak, co zostało potwierdzone wielokrotnymi testami w mojej kuchni.
Jak zrobić wersję bez laktozy lub bez glutenu, nie tracąc smaku?
Wersję bez laktozy uzyskasz, używając oleju kokosowego zamiast masła i śmietanki roślinnej (np. sojowej lub kokosowej) do polewy. Wersję bezglutenową można przygotować, zastępując mąkę pszenną mieszanką mąki ryżowej, kukurydzianej i ziemniaczanej w proporcji 1:1:0,5. Z doświadczenia wiem, że warto dodać łyżeczkę gumy ksantanowej lub babki jajowatej, aby ciasto nie było zbyt kruche – działa jak naturalny stabilizator struktury ciasta. Smak pozostaje głęboko czekoladowy, a tekstura lekko wilgotna.
Jak uniknąć zakalca w murzynku i co zrobić, jeśli ciasto nie wyrasta?
Zakalec w murzynku najczęściej powstaje przez zbyt długie mieszanie po dodaniu mąki lub zbyt niską temperaturę pieczenia. Ważne, by składniki miały temperaturę pokojową – zimne mleko lub jajka mogą zaburzyć proces wyrastania. Jeśli chcesz mieć pewność, że ciasto będzie puszyste, zawsze przesiej mąkę i kakao – wprowadzasz w ten sposób powietrze do masy. Z mojego doświadczenia wynika też, że najlepiej użyć świeżej sody i proszku do pieczenia – stare tracą swoje właściwości spulchniające i ciasto może opaść.
Jak uratować zbyt gęstą lub suchą masę przed pieczeniem?
Jeśli masa na murzynka wydaje się zbyt gęsta, można dodać 2–3 łyżki mleka lub łyżkę oleju, co przywróci odpowiednią konsystencję. Zbyt gęsta masa oznacza zbyt mało płynów lub zbyt dużo mąki – dzieje się tak często, gdy mąka nie jest przesiania i nabiera więcej powietrza. Dobrze jest też dokładnie wymieszać składniki ręczną trzepaczką – w przeciwieństwie do miksera pozwala lepiej wyczuć strukturę ciasta. W praktyce taka korekta przed pieczeniem pozwala zachować odpowiednią wilgotność i sprężystość wypieku.
