Szarlotka migdałowa bez glutenu i cukru – wersja wegańska
Zawartość
Ta szarlotka to lekka, krucha i wyraźnie migdałowa wersja klasycznego jabłecznika, przygotowana bez glutenu, bez białego cukru i w pełni wegańsko. Spód powstaje z mąki migdałowej i owsianej bezglutenowej, dzięki czemu ciasto ma delikatnie orzechowy smak, a jednocześnie dobrze się kroi po schłodzeniu. Warstwa jabłek jest prażona z cynamonem i erytrytolem – słodzik nie tylko obniża kaloryczność deseru, ale też pomaga wydobyć naturalną kwaskowatość jabłek, przez co całość nie jest przytłaczająco słodka. To idealne ciasto „na co dzień”: proste w wykonaniu, sycące, pachnące jesienią i przyprawami korzennymi, które świetnie smakuje zarówno na ciepło, jak i po nocy w lodówce. 🍏✨
Kiedy pierwszy raz upiekłam tę wersję dla mojej rodziny, użyłam ligoli – jabłka zmiękły, ale zachowały kształt, a spód nie rozmiękł dzięki krótkiemu podpieczeniu. Od tamtej pory szarlotka wraca u nas regularnie, a ja dopracowałam proporcje tak, by kruszonka była krucha, a owoce soczyste, lecz nie wodniste. To przepis wielokrotnie przetestowany, świadomie zbalansowany pod kątem tekstury i smaku, z technikami, których uczono mnie jeszcze w domu, a które teraz adaptuję do kuchni roślinnej i bezglutenowej.
Reklama
Możliwe alternatywy dla składników
- Mąka owsiana bezglutenowa: mąka ryżowa pełnoziarnista lub drobno mielona mąka gryczana, w proporcji 1:1, dla nieco bardziej „pełnoziarnistej” nuty smakowej i stabilniejszego krojenia ciasta.
- Margaryna roślinna/wegańskie masło: olej kokosowy rafinowany (twardy) w tej samej gramaturze; daje czystszy smak i lepszą kruchość, ale ciasto szybciej twardnieje w lodówce.
- Erytrytol w cieście: ksylitol w tej samej ilości; będzie nieco bardziej higroskopijny, dzięki czemu kruszonka może być odrobinę mniej sucha.
- Erytrytol do jabłek: syrop klonowy lub daktylowy (do smaku), pamiętając, że wprowadzają dodatkową wilgoć – wtedy podsmażaj jabłka 2–3 minuty dłużej, aby odparować płyn.
- Jabłka: antonówka, szara reneta, boskoop, ligol; im kwaśniejsze, tym lepszy kontrast ze słodką kruszonką.
- Płatki migdałowe: posiekane orzechy laskowe lub włoskie do posypania, aby dodać chrupkości.
Wskazówki dotyczące gotowania
- Podpiecz spód przez 12–15 minut przed nałożeniem jabłek, aby uniknąć „mokrego dna” i zachować kruchość po schłodzeniu.
- Jabłka praż krótko i na średnim ogniu; mają zmięknąć, ale pozostać w kawałkach – zbyt długie duszenie da mus, a ciasto utraci wyraźną strukturę.
- Jeżeli używasz erytrytolu, pamiętaj, że nie karmelizuje jak cukier – chrupkość kruszonki osiągaj dzięki odpowiednio zimnemu tłuszczowi i właściwemu wypieczeniu.
- Po upieczeniu koniecznie wystudź i schłodź w lodówce przez minimum 3–4 godziny; pęczniejące włókna owsa oraz tłuszcz ustabilizują strukturę, co ułatwi krojenie.
- Jeśli jabłka są bardzo soczyste, oprósz podpieczony spód 1–2 łyżkami mąki migdałowej – wchłonie nadmiar soku i zabezpieczy kruchość.
My tip
Lubię dodać szczyptę soli do kruszonki – podkreśla migdałowy smak i równoważy słodycz nadzienia. A na wierzch, tuż po upieczeniu, delikatnie oprószam wierzch cynamonem: aromat jest bardziej intensywny, bo przyprawa nie traci świeżości w piekarniku. 🤎
Składniki
- Mąka migdałowa: 120 g.
- Mąka owsiana bezglutenowa: 120 g.
- Erytrytol: 100 g.
- Margaryna roślinna lub wegańskie masło: 100 g.
- Sól: szczypta.
- Płatki migdałowe do posypania (opcjonalnie): 2 garści.
- Jabłka (kwaśna odmiana, np. ligol, szara reneta): 2 kg.
- Erytrytol: 3–4 łyżki.
- Cynamon mielony: 3 łyżki.
Kruche ciasto i kruszonka
Prażone jabłka
- 1. Zaczynasz od przygotowania formy o wymiarach około 20 × 20 cm; wykładasz ją papierem do pieczenia, aby łatwo wyjąć szarlotkę po schłodzeniu.
- 2. W misce zostaną połączone suche składniki: mąka migdałowa, mąka owsiana, erytrytol i szczypta soli, a następnie dołożysz zimną margarynę pokrojoną w kostkę.
- 3. Szybko zagniatasz ciasto do połączenia składników; połowa masy będzie przeznaczona na spód, a druga część na kruszonkę na wierzch.
- 4. Większą część ciasta rozprowadzasz w formie, dociskasz do spodu i formujesz niski brzeg; spód zostaje nakłuty widelcem i trafia do zamrażarki na około 15 minut.
- 5. W tym czasie rozgrzewasz piekarnik do 180°C (grzanie góra–dół); schłodzony spód zostanie podpieczony przez 12–15 minut, aż lekko się ściśnie.
- 6. Gdy spód się piecze, przygotowujesz nadzienie: jabłka obierasz, kroisz w średnie kawałki i prażysz na średnim ogniu z erytrytolem i cynamonem przez 8–10 minut – zmiękną, ale nie rozpadną się na mus.
- 7. Podpieczony spód oprószasz cienką warstwą mąki migdałowej, aby ochronić kruchość, po czym wykładasz równą warstwę prażonych jabłek i delikatnie je wyrównujesz.
- 8. Pozostałą część ciasta rozcierasz w palcach, tworząc kruszonkę; rozsypujesz ją na jabłkach, a wierzch – jeśli chcesz wyraźniejszego chrupnięcia – posypiesz płatkami migdałów.
- 9. Formę wstawiasz do piekarnika nagrzanego do 180°C i pieczesz 30–40 minut, aż kruszonka się zrumieni i będzie wyraźnie chrupiąca na brzegach.
- 10. Po upieczeniu ciasto zostaje całkowicie wystudzone w temperaturze pokojowej, a następnie chłodzisz je w lodówce przez minimum 3–4 godziny; dzięki temu szarlotka kroi się równo, a nadzienie stabilnie utrzymuje kształt.
- 11. Podawaj prosto z lodówki albo lekko odgrzaną w 120°C przez 8–10 minut – aromat cynamonu i migdałów ładnie się wtedy otwiera.
Wykonanie przepisu
FAQ
Jak uniknąć „mokrego spodu” w bezglutenowej szarlotce migdałowej?
Kluczowe są dwa etapy: krótkie podpieczenie spodu (12–15 minut w 180°C) oraz odsączenie i odparowanie nadmiaru soku z jabłek podczas prażenia. Dodatkowo, oprószenie podpieczonego spodu 1–2 łyżkami mąki migdałowej działa jak „bariera”, która pochłania wilgoć. Ta technika jest standardem w cukiernictwie przy owocowych nadzieniach o wysokiej zawartości wody, a w wypiekach bezglutenowych ma szczególne znaczenie, bo mieszanki z mąk bezglutenowych chłoną wilgoć wolniej niż pszenica.
Czy można zastąpić erytrytol innym słodzikiem bez zmiany struktury ciasta?
Tak, najbardziej neutralną zamianą jest ksylitol w proporcji 1:1. Ksylitol jest odrobinę bardziej higroskopijny, więc kruszonka może być nieco mniej sucha, ale pozostanie krucha. Należy unikać całkowitej zamiany na syropy w cieście (np. klonowy), bo płynny słodzik zmienia nawodnienie i wymaga dodatkowej mąki, co osłabia kruchość.
Jakie jabłka najlepiej sprawdzą się do wegańskiej szarlotki bez cukru?
Najlepsze są odmiany kwaśne i jędrne: antonówka, szara reneta, boskoop, ligol. Podczas krótkiego prażenia miękną, ale zachowują kawałki, które budują teksturę nadzienia. Zbyt miękkie jabłka dadzą jednolity mus, co utrudnia krojenie i może zawilgocić spód po schłodzeniu.
Jak przechowywać i czy można mrozić tę szarlotkę bez glutenu i cukru?
Po całkowitym wystudzeniu przechowuj ciasto w lodówce do 4 dni, w szczelnym pojemniku. Mrożenie jest możliwe: kroisz ciasto na porcje, zawijasz każdą w papier do pieczenia i szczelnie pakujesz. Rozmrażaj przez noc w lodówce, a przed podaniem podgrzej w 120–140°C przez 8–10 minut, by odświeżyć kruchość kruszonki. Dzięki temu struktura po rozmrożeniu pozostaje stabilna.
Dlaczego schładzanie po upieczeniu poprawia krojenie szarlotki?
Podczas chłodzenia tłuszcz w kruszonce zastyga, a błonnik z mąk bezglutenowych oraz pektyny z jabłek stabilizują wilgoć. Ten czas „dojrzewania” sprawia, że nadzienie tężeje i nie wypływa przy krojeniu. To standardowa praktyka przy wypiekach owocowych – szczególnie ważna, gdy używamy słodzików takich jak erytrytol, które nie tworzą karmelowej sieci jak sacharoza.
Jak odgrzać szarlotkę, aby kruszonka znów była chrupiąca?
Najlepiej podgrzać kawałki w piekarniku nagrzanym do 120–140°C przez 8–10 minut. Niska temperatura odparowuje powierzchniową wilgoć i reaktywuje kruchość bez ryzyka wysuszenia nadzienia. Unikaj mikrofalówki – szybko zmiękcza kruszonkę i wprowadza wilgoć do warstwy wierzchniej.
